Mẹ Và Món Canh Khoai Mỡ

Sự nhớ thương một người nào đó quá mức đã khiến chúng ta muốn đưa người đó về thực tại để được nhin, ngắm hay chuyện trò.
Mẹ - Sự nhớ thương kéo dài từ ngày mất Mẹ không phai nhạt trong tôi, nó cứ thôi thúc đợi chờ như là sẽ có ngày được gặp lại Mẹ vậy.

Tôi không còn ở gần Mẹ nữa, nhưng cái gì thuộc về Mẹ là tôi nhớ. Những cách thức bày biện nhà cửa, chăm sóc con cái, cúng kiến, nấu nướng từ Mẹ. tôi đều giữ và làm theo. Tôi vẫn thường hay nấu các món ăn ngày xưa Mẹ hay nấu như hẹ xào tàu hủ, bún gạo xào chay, cải rổ xào thịt bò... và nhất là món canh khoai mỡ

Món canh này Mẹ đã nuôi từng đứa cháu nội, cháu ngoại và các con mình trong những ngày còn sống, trong đó có tôi, một người rất thích ăn món canh này.

Canh khoai mỡ với độ sền sệt vừa phải, không đặc quá hay lỏng quá, với mùi thơm của hành lá, ngò gai và rau ôm hấp dẫn đàn cháu lười ăn nhất là lúc các cháu mọc răng hay trở mình.


Cây khoai mỡ


Tại Việt Nam, khoai mỡ được trồng nhiều ở khắp vùng nông thôn để lấy củ ăn. Khoai mỡ bắt đầu vụ thu hoạch vào cuối tháng 7, đầu tháng 8 âm lịch hàng năm và lấy giống trồng vụ mới. Khoai mỡ ở Việt Nam có hai loại: ruột trắng và ruột tím. Loại ruột trắng có giống Mộng Linh, củ chùm, nặng ký (từ 4– 5 kg/củ), năng suất cao. Loại ruột tím lại chia ra giống tím than và tím bông lau, loại này củ suông, dài, tuy củ nhỏ hơn loại ruột trắng nhưng ăn ngon, khi chế biến thành món ăn màu sắc cũng đẹp hơn nên được thị trường ưa chuộng.


Khoai mỡ tốt cho những người bị bệnh lý về tim mạch thường có hàm lượng homocysteine cao, gây tổn hại cho thành mạch máu. Vitamin B6 chứa trong khoai mỡ có thể giúp cơ thể phá vỡ homocysteine, ngăn ngừa bệnh tim và đột quỵ.

Bên cạnh đó, khoai mỡ cũng giúp kiểm soát được đường huyết trong máu và trọng lượng cơ thể nhờ chứa nhiều chất xơ và carbohydrate phức hợp. Hàm lượng chất xơ cao không chỉ có lợi cho quá trình tiêu hóa, mà còn có tác dụng giảm cân, giúp phân bố đều trọng lượng nên đây cũng là thực phẩm rất thích hợp cho những người muốn giảm béo.

Khoai mỡ cũng rất tốt cho phụ nữ tuổi mãn kinh vì giúp giảm những triệu chứng khó chịu của phụ nữ trong giai đoạn này. Khoai mỡ cũng là thực phẩm lợi tiểu nên có tác dụng chống viêm nhiễm, đặc biệt là viêm nhiễm đường tiểu, bàng quang, giảm đau bụng, đau thần kinh, chống căng cơ, chuột rút…

Ở nước ngoài

Ở nhiều nước Khoai mỡ được dùng để ăn ở các dạng như luộc, chiên, nấu súp…

Khoai mỡ là một thực phẩm bổ sung cần thiết trong bối cảnh chế độ ăn uống của Ấn Độ.

Ở Nhật Bản khoai mỡ được luộc trong nước giấm để ăn kèm với mì sợi. Khoai mỡ cũng được dùng như chất làm đặc súp.

Ở Philippines khoai mỡ được dùng làm mứt và dùng trong món rau nấu.

Ở Thụy Sĩ khoai mỡ được dùng để làm bánh quy, bánh ngọt, kem, sữa…

Ở Florida (Mỹ) khoai mỡ cùng với một số loài dây leo khác thuộc Họ Củ nâu và Sắn dây là những loài thực vật xâm lấn rất tốn kém để tiêu diệt chúng.

Theo Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, khoai mỡ là một nguồn dồi dào kali, giúp duy trì huyết áp ổn định.

Lưu ý: Khoai mỡ phải được nấu chín trước khi ăn, không nên ăn sống. Khoai mỡ cũng có thể gây tác dụng phụ như nôn mửa, tiêu chảy, đau đầu do đó không nên ăn quá nhiều.

Những người bị bệnh gan, ung thư buồng trứng, ung thư tuyến tiền liệt nên cẩn thận khi dùng khoai mỡ.

Canh khoai mỡ


Người Việt dùng khoai mỡ tím nấu xôi, làm bánh, chiên giòn, nấu cháo, nhưng phổ biến và dễ làm nhất là nấu canh ăn trong bữa cơm hằng ngày. Khoai mỡ nấu canh với thịt (heo) bằm nhuyễn, tôm khô hoặc tép đồng còn tươi, nhất là nấu với tép tươi

Khoai mỡ là món ăn mộc mạc, dân dã ở nông thôn, càng chế biến cầu kỳ nó càng mất mùi vị đặc trưng của khoai mỡ, nên càng kém ngon. Thường có hai cách nấu canh khoai mỡ.

1) Phi một chút dầu (mỡ) với tỏi đập dập, rồi cho thịt (tôm, tép) vào xào sơ qua cho săn để tránh mùi tanh. Nêm bột ngọt, muối (tùy khẩu vị) vào đảo đều rồi trút ra cái tô để đó. Lấy một cái nồi khác, đổ chừng hơn một tô lớn nước lã vào, bắc lên bếp nấu cho nước sôi lên, rồi cho khoai đã đập dập vào nấu. Đến khi thấy nước canh đục lại, còn miếng khoai nhạt màu tím hơn, trong hơn ban đầu là khoai chín. Đổ phần thịt (tôm, tép) xào lúc nãy vào nồi canh, chờ sôi lên, hớt bọt kỹ, cho thêm rau mùi đã cắt nhỏ vào. Đợi canh sôi lên lần nữa, thấy rau chín là nhắc nồi xuống.

2) Xào thịt bằm (tôm, tép) trước, nêm gia vị rồi đổ tô nước lã vào nồi đang xào. Đậy nắp chờ nước sôi lên, hớt bọt kỹ xong cho khoai vào, nấu cho đến khi khoai chín cho rau vào, sôi lại lần nữa là nhắc xuống ăn được rồi. Cách này nấu nhanh hơn, tuy nhiên, màu canh sẽ không tươi đẹp vì nó bị màu vàng vàng của mỡ tỏi xào ban đầu dính nồi hòa vào, nhưng ăn thì chất lượng canh như nhau.

Công thức chế biến chung là khoai mỡ cạo vỏ, rửa sạch rồi cắt củ khoai làm hai theo chiều dọc. Dùng muỗng canh ăn cơm thường ngày cạo ngay chính giữa ruột củ khoai, cho đến khi mỏng ra đến tận vỏ không thể cạo được, mới lấy dao đập bẹp phần khoai. Khoai càng nát thì càng cho độ nhớt nhiều.

Bữa cơm có canh khoai mỡ nóng ăn kèm món kho quẹt, cá khô chiên, cá lù đù muối chiên sả ớt, hay thịt gà (vịt) xào mặn với củ gừng non xắt chỉ, thì chẳng còn gì bằng. Trẻ con mới tập ăn dặm, thường được người lớn cho ăn canh khoai mỡ vừa bổ dưỡng, lành tính mà dễ nuốt.

Tôi đọc trên mạng thấy có nhiều người dạy nấu canh khoai mỡ bằng cá trê, “độc chiêu” hơn nữa là nấu bằng cá rô đồng. Không biết nấu như vậy mùi vị thế nào và ăn ngon đến đâu, nhưng tôi chưa bao giờ nấu như vậy.
Ở dưới quê nếu bắt được vài con cá rô đồng lớn hay cá trê, muốn ăn canh thì lội xuống ao hái vài cọng bông súng, một nắm đọt rau muống, hay cù nèo, rau nhút, rồi nấu thành nồi canh chua cơm mẻ cá rô (trê), là ngon nhất xứ rồi, đem cá rô mề nấu với khoai mỡ cho nó uổng cá, uổng khoai? Canh khoai mỡ là loại canh ăn bằng cách chan, húp và lùa, nay nấu với cá, nhất là cá rô có rất nhiều xương lớn nhỏ, e rằng người ăn sẽ bị mắc xương “khó gỡ”. Ăn canh khoai mỡ với cá trê, cá rô mề chiên giòn hoặc kho tộ là bảo đảm nồi cơm sẽ cạn đáy nhanh nhất.


Lá Cỏ sưu tầm